CoP (Communities of Practice) เครื่องมือในการสร้างองค์ความรู้อันทรงพลัง

CoP หรือ ชุมชนนักปฏิบัติ ย่อมาจาก Communities of Practice  เป็นกลุ่มคนที่มารวมตัวกันอย่างไม่เป็นทางการ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสร้างองค์ความรู์ใหม่ๆ เพื่อช่วยให้การทํางานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่ดีขึ้น การรวมตัวในลักษณะนี้มักจะมาจากคนที่อยู่ในกลุ่มงานเดียวกันหรือมีความสนใจในเรื่องใดเรื่องหนึ่งร่วมกัน โดยมีความไว้วางใจและความเชื่อมั่นในการแลกเปลี่ยนข้อมูลความรู้ระหว่างกันเป็นสิ่งสําคัญ โดย CoP จะแตกต่างจากการจัดตั้งทีมงานเนื่องจากเป็นการรวมกันอย่างสมัครใจ ใช้กิจกรรมทางสังคมเชื่อมโยงสมาชิกเข้าด้วยกัน โดยไม่ได้มีการมอบหมายงานเฉพาะ แต่จะเลือกทําในหัวข้อเรื่องที่สนใจร่วมกันเท่านั้น

การทํา CoP จะมีระยะเวลาในการเริ่มต้นและสิ้นสุด โดยหากสมาชิกในกลุ่มหมดความสนใจหรือบรรลุวัตถุประสงค์ร่วมกันแล้ว กลุ่ม CoP ก็อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น เช่น เปลี่ยนหัวข้อของกลุ่มหรือมีการจัดตั้งกลุ่ม CoP ใหม่ๆ ขึ้นมา ทั้งนี้ระหว่างการอยู่ร่วมกันควรมีการบันทึกสิ่งที่เรียนรู้ระหว่างกัน เพื่อนําไปใช้ให้เกิดประโยชน์ด้วย

อย่างไรก็ตามแม้ CoP จะเกิดขึ้นโดยการรวมตัวของสมาชิกที่สนใจร่วมกันและจัดการกันเองแต่ก็ต้องมีการกําหนดบทบาทที่ชัดเจนเพื่อให้การทํายั่งยืนในระดับหนึ่ง เช่น ผู้บริหารควรช่วยสนับสนุนให้การสื่อสารระหว่างสมาชิก CoP เป็นไปอย่างสะดวก รวดเร็ว พยายามชักจูงหรือทําให้สมาชิกเห็นประโยชน์ในการพบปะแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างกัน ให้แรงจูงใจหรือรางวัลสําหรับสมาชิกที่ให้ความร่วมมือและแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อเป็นตัวอย่างแก่คนอื่น ๆ ต่อไป รวมทั้งควรส่งเสริมให้ CoP มีการเติบโตและขยายตัวอย่างต่อเนื่อง

CoP นับเป็นกุญแจสำคัญในการขับเคลื่อนกระบวนการจัดการความรู้ที่ทรงพลังและสร้างความยั่งยืน เนื่องจากการเกิดขึ้นของชุมชนนักปฏิบัตินั้นสะท้อนให้เห็นถึงระบบความสัมพันธ์ทางสังคมในแนวราบ ที่เชื่อว่าจะสามารถเอื้อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีการพัฒนาและจัดการเพื่อยกระดับองค์ความรู้ขององค์กรหรือสังคมได้อย่างมีประสิทธิผล ซึ่งปัจจุบันองค์การต่าง ๆ ได้นำแนวคิดนี้มาใช้ปฏิบัติในองค์กรอย่างจริงจัง

 

ที่มา :

สํานักงาน ก.พ.ร. และสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ (2549). “คู่มือการสร้างกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้”
http://www.sc.psu.ac.th/units/sckm/document/3manual_activity.pdf

นิคม อ่อนละมัย. “ชุมนุมนักปฏิบัติ (Community of Practice)”.  https://goo.gl/hr13Fi